Medycyna Psychosomatyczna
Interdyscyplinarna dziedzina łącząca w sobie wiele specjalizacji z zakresu medycyny, psychologii oraz terapii. Zajmuje się leczeniem zaburzeń psychosomatycznych,
czyli dolegliwości fizycznych, które mają po części lub w głównej mierze podłoże w psychice i emocjach człowieka. Istotnym elementem jest badanie oraz
przeciwdziałanie skutkom przewlekłego stresu, który może wpływać na osłabienie organów ciała, co prowadzi do powstawania objawów psychosomatycznych,
takich jak różnego rodzaju ból, zaburzenia trawienne, zaburzenia układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Chroniczny stres może także znacznie osłabiać układ odpornościowy.
W założeniach medycyna psychosomatyczna traktuje ludzi w sposób holistyczny, co oznacza, że poza stanem somatycznym, rozpoznanym dzięki klasycznej diagnostyce medycznej,
uwzględnia się także wpływ czynników społecznych, psychologicznych i behawioralnych na jakość i stan zdrowia człowieka.
Objawy
Jak rozpoznać, czy powinniśmy zgłosić się do specjalisty, bo podejrzewamy, że mamy do czynienia z zaburzeniami psychosomatycznymi? Ocenia się,
że zaburzenia te występują u około 2% populacji i dwukrotnie częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Ich początek ma zwykle miejsce około trzydziestego
rokiem życia. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ludzie z podobnymi zaburzeniami:
- skarżą się na silne somatyczne dolegliwości, które wskazywałyby na poważną chorobę fizyczną, ale brak jest jakichkolwiek potwierdzeń w diagnostyce, które usprawiedliwiałyby te dolegliwości np. uporczywe bóle, uczucie swędzenia, mdłości itp.
- doświadczają silnego wewnętrznego konfliktu emocjonalnego, przechodzą kryzys, a stan ten przekłada się na ich zdrowie i kondycję, ogólnym poczuciem osłabienia i zaostrzeniem dolegliwości
- mają poczucie, że stracili kontrolę nad objawami somatycznymi, nie potrafią sobie pomóc, a dotychczasowe leczenie i terapie nie przyniosły rezultatu
- część osób cierpiących na zaburzenia psychosomatyczne ma też tendencję do nadmiernego koncentrowania się na sprawach własnego zdrowia, mimo braku dolegliwości fizycznych
- pojawiają się problemy z układem trawiennym: mogą to być bóle, wzdęcia, odbijania, wymioty czy nudności
- miewają uporczywe, nieswoiste problemy ze skórą np.: swędzenie, drętwienie, wysypki
- borykają się ze stale nawracającymi bólami głowy lub krzyża
Jaki stres jest wart leczenia ?
Stres to najogólniej specyficzna reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu zadania. Zatem nie każdy stres jest negatywny, ogólnie stres ma nas mobilizować do
działania i ułatwić nam radzenie sobie w trudnych sytuacjach. Stres bywa zatem fizjologiczną reakcją, przydatną w wyjątkowych sytuacjach. Gorzej,
gdy człowiek przeżywa go regularnie albo co gorsza stale.
Wiele osób błędnie sądzi, że stresie oznacza sytuacje powstające pod wpływem gwałtownych wydarzeń, z którymi wiążą się silne emocje: jak utrata bliskiej osoby
czy udział w wypadku drogowym. W rzeczywistości stres powstaje też pod wpływem codziennych wydarzeń, może wiązać się z określonym stylem życia, pośpiechem lub
chaosem, życiem pod presją czasu, pracą w warunkach permanentnego napięcia psychicznego.
Każdy nieco inaczej reaguje na stres, a ten może mieć różny wpływ na organizm:
- po pierwsze stresor, czyli czynnik wywołujący stres może mieć różną rangę dla różnych osób, to znaczy, to, co dla jednego człowieka będzie źródłem silnego stresu, dla innego może nie mieć żadnego wpływu. Każdy jednak jest „wrażliwy” na pewien szczególny zespół czynników czy sytuacji.
- wiele zależy od tego czy spodziewamy się sytuacji stresowej i umiemy się na nią przygotować czy też nie
- to na ile organizm oprze się skutkom stresu zależy także od ogólnego stanu naszego organizmu w momencie zadziałania stresora. Osłabia je brak snu, chroniczne zmęczenie, nieregularne i „śmieciowe” odżywianie się, życie w ciągłym pośpiechu, przewlekłe choroby
- ważna jest też subiektywna interpretacja sytuacji jako zagrażającej lub niezagrażającej człowiekowi
Stres wpływa zarówno na nasze procesy emocjonalne jak i fizjologiczne. W sytuacji stresowej możemy zaobserwować w ciele:
- wzrost ciśnienia tętniczego
- przyspieszenie akcji serca
- zwiększenie stężenia glukozy w krwi
- wzrost napięcia mięśniowego
- przyspieszony, płytki oddech
- wyostrzenie zmysłów
- suchość w ustach,
- zwiększona aktywność gruczołów potowych,
- przyspieszona perystaltyka jelit,
- zwiększone napięcie mięśni gładkich (m.in. skurcz żołądka),
- charakterystyczne zmiany w zapisie EEG (aktywności mózgu),
- charakterystyczne zmiany w gospodarce hormonalnej
Na poziomie emocjonalnym mogą pojawić się:
- lęk
- niepokój
- zwiększona czujność
- drażliwość
- agresja
Również stres umiarkowany, jednak długotrwały prowadzi do wyczerpania zasobów naszego organizmu. Wówczas podwyższone pobudzenie organizmu może prowadzić do:
- podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi
- zaburzeń miesiączkowania/ zaburzeń erekcji
- obniżenia ogólnej odporności organizmu (większej podatności na infekcje)
- zaburzeń snu
- problemów z koncentracją i zaburzeń pamięci
- obniżenia nastroju, motywacji do działania i zniechęcenia
- zaburzeń nerwicowych
- ogólnej drażliwości
- chorób układu krążenia
Do najczęstszych chorób psychosomatycznych należą:
- Choroba wrzodowa układu pokarmowego
- Choroby układu krążenia
- Otyłość o podłożu psychosomatycznym
- Zaburzenia oddychania (duszności, astma)
- Zaburzenia snu
- Niektóre alergie i choroby skóry
- Migreny
- Zaburzenia łaknienia
- Zaburzenia układu moczowo-płciowego o podłożu psychosomatycznym
- Zaburzenia wegetatywne
wersja polska